Mpapadakis | Άρθρα

Απάντηση στην επιστολή Σακελλαριάδη (14/12/2008)

Αθήνα, 14/12/2008

Κύριε Σακελλαριάδη,

Να πω την αλήθεια, όταν έλαβα το e-mail σας με το απόσπασμα του Ισοκράτη και τον «χωρίς … άλλα λόγια» σχολιασμό του από εσάς, σκέφτηκα προς στιγμήν ότι θέλετε έμμεσα να υποστηρίξετε την κριτική που κάνω στην πλειοψηφία που οδηγεί το Δ.Σ. να αυτοκαταργείται (αυτοκαταστρέφεται), έχοντας μεταμορφωθεί σε Δ.Σ. προσχηματικό ή Δ.Σ. μόνο για το κτίριο.

Σε δεύτερη σκέψη, όμως, και συγκρίνοντας το απόσπασμα με τη θέση σας στη συζήτηση για τον Κανονισμό Προμηθειών, αποφάσισα ότι μάλλον θέλετε να αντιτάξετε το απόσπασμα το Ισοκράτη στην επιχειρηματολογία μου, παραπέμποντας σ’ ένα «ο νοών νοείτω».

Θα προτιμούσα να διαβάσω τη δική σας σκέψη, έστω και παραφράζοντας τον Ισοκράτη στα καθ’ ημάς. Αυτό θα ήταν πραγματικά χρήσιμο στο διάλογο.

Ξέρετε, το ready made και το «ο νοών νοείτω», είναι πολύ της μόδας στη σύγχρονη Τέχνη. Και αυτό γιατί εκπροσωπεί τον ισχυρισμό της στείρας ιδεολογίας ότι “όλα τα ουσιαστικά έχουν ειπωθεί και έχουν γίνει”.

Θα μπω, λοιπόν, στο “γήπεδό” σας, και θα κάνω τη δική μου παράφραση στο απόσπασμα που παραθέτετε από τον Ισοκράτη στα καθ’ ημάς (στα του Δ.Σ. του ΕΜΣΤ εννοώ)

(Παραθέτω, για ευκολία, το απόσπασμά σας:)

"Η Δημοκρατία μας αυτοκαταστρέφεται διότι κατεχράσθη το δικαίωμα της ελευθερίας και της ισότητας,διότι έμαθε τους πολίτες να θεωρούν την αυθάδεια ως δικαίωμα, την παρανομία ως ελευθερία,την αναίδεια του λόγου ως ισότητα και την αναρχία ως ευδαιμονία."

Ισοκράτης (436 π.Χ-338 π.Χ.)

Ακολουθεί η δική μου παράφραση:

"Το Δ.Σ. μας αυτοκαταστρέφεται ασελγώντας επάνω στις υποχρεώσεις και τα δικαιώματά του διότι η πλειοψηφία του κατεχράσθη το δικαίωμα της ελευθερίας της γνώμης της με το να διαστρεβλώνει τα γεγονότα χάριν της ιδεολογίας της (βλ. π.χ. στην τελευταία συνεδρία τους ισχυρισμούς του κ. Ριβέλλη) και της ισότητας της συλλογικής γνώμης προς την αλήθεια, αντικαθιστώντας την αλήθεια με την αριθμητική υπεροχή της πλειοψηφίας,διότι αυτή η πρακτική έμαθε τα μέλη της πλειοψηφίας του Δ.Σ. να θεωρούν την αυθάδεια της πολιτικής ιδεολογίαςτουςενάντια στα γεγονότα ως δικαίωμα, την παρανομία,π.χ. την στραβά ή ίσα ερμηνεία του νόμου, ως ελευθερία,την αναίδεια του λόγου της πλειοψηφίαςμε την κατάργηση της λογικής αλληλουχίας των νοημάτων στην επιχειρηματολογία της ως ισότητα προς την αλήθεια και την αναρχία, την αυθαιρεσία απέναντι στο Λόγο της θεωρίας και της πράξης ως ευδαιμονία της δικής της πραγματικής ελευθερίας."

Υπενθυμίζω ότι το «πλειοψηφία» δεν αναφέρεται σε προϊόν δημοκρατικών διαδικασιών, γιατί αυτή προέρχεται άμεσα από την επιλογή του εκάστοτε υπουργού πολιτισμού και εκπροσωπεί μόνον αυτήν. Το μόνο μέλος του Δ.Σ. που εκπροσωπεί συλλογικό φορέα του χώρου, είναι ο εκπρόσωπος του ΕΕΤΕ και διορίζεται από Δ.Σ. του ΕΕΤΕ.

Ή αλλιώς, η σύνθεση του Δ.Σ. ορίζεται από διάταξη του νόμου, μη δημοκρατική, αλλά επιπλέον και μη αντίστοιχη προς τη φύση που θα έπρεπε να έχει ένα εθνικό μουσείο σύγχρονης Τέχνης. Εδώ βρίσκεται, κατά κύριο λόγο, η καταγωγή των ιδιαίτερων δεινών του Δ.Σ., και αυτή κάθε άλλο παρά ακουμπάει στην έννοια της δημοκρατίας.

Ο Ισοκράτης φημίζεται για τη λογική (αιτιοκρατική) αλληλουχία στη διάταξη των νοημάτων του. Επειδή, επιπλέον, τα νοήματά του στηρίζονταν στην πραγματική εμπειρία, αρνούμενος τις μεταφυσικές προσεγγίσεις, ήρθε σε μια σχετική διάσταση με τη σχολή του Σωκράτη, ώστε ο τελευταίος να του αρνείται την ιδιότητα του φιλοσόφου, παρ’ όλη την εκτίμηση που είχε στο ρητορικό του λόγο. Αυτό, για να τονίσω ότι ο σεβασμός προς τον Ισοκράτη απαιτεί από εσάς να τον συνδέσετε με την σύγχρονη εμπειρία και πραγματικότητα, του Δ.Σ. του ΕΜΣΤ στην προκειμένη περίπτωση. Πώς δηλαδή το Δ.Σ. ασκεί τα καθήκοντά του στα πλαίσια που του δίνει ο νόμος του Μουσείου και η δεοντολογία.

Πώς συνδέετε τον Ισοκράτη με το γεγονός ότι θα πάτε μεθαύριο (17/12/2008) σε δύο εκθέσεις του ΕΜΣΤ, για τις οποίες το Δ.Σ., του οποίου είστε μέλος, είχε παντελή άγνοια ότι θα γίνουν;

Πώς συνδέετε τον Ισοκράτη με την εμπειρία σας ένα χρόνο στη διοίκηση, ότι αυτή δεν ενημερώνεται καν (όπως παραδέχεται ακόμα και ο κ. Ριβέλλης) για την πολιτιστική πολιτική, την οποία θα έπρεπε να αποφασίζει;

Ζητάω ευγενικά από εσάς να έχω μια απάντηση σ’ αυτά τα ερωτήματα, γιατί όσες φορές τα έχω θέσει στο Δ.Σ. και εσείς, μαζί με τους άλλους, δεν λέτε τίποτα.

Το απρόσμενο τσιτάτο από τον Ισοκράτη, με αιφνιδίασε. Με αιφνιδίασε πολύ το γεγονός ότι χρησιμοποιείτε “βαριά για να σπάσετε καρύδι”. Εκτός εάν υποθέσω, και οφείλω να το κάνω, ότι θέλετε να θέσετε πολύ σοβαρά ζητήματα για το Δ.Σ. Σε μια τέτοια περίπτωση, κατά τη γνώμη, το «ο νοών νοείτω» δεν βοηθάει το Δ.Σ. να ξεπεράσει τη δυσλειτουργία του σε οτιδήποτε άλλο εκτός από “τα μπετά”.

Το απόσπασμα που πήρατε από τον Ισοκράτη αφορά την κριτική του στην Αθηναϊκή Δημοκρατία, η οποία βίωνε ολοκληρωτική παρακμή. Ο Ισοκράτης, σ’ αυτή την περίοδο, προωθούσε την ιδέα μιας μετριοπαθούς ολιγαρχίας που νόμιζε ότι θα έσωζε το Αθηναϊκό κράτος (υποθέτω ότι προέρχεται από τον «Παναθηναϊκό», δεν είμαι σε θέση να το ελέγξω αυτή τη στιγμή).

Πώς σκέφτεστε ότι μπορεί να εφαρμοστεί στα καθ’ ημάς η άποψη του Ισοκράτη;

Γιατί την Ιστορία: Την περίοδο των Ιουλιανών του ’65 και μετά είχαν ξεμυτίσει διάφορες αναγνώσεις του Ισοκράτη. Προφανώς εσείς θεωρείται το Δ.Σ. (και σ’ αυτή την προσέγγιση συμφωνώ μαζί σας) μια μικρογραφία της σύγχρονης κοινωνικής και πολιτικής παρακμής. Αυτή την παρακμή, που τη βιώνουμε και με μια πρωτόγνωρης έκτασης κατάχρηση καιαυθάδεια εκ μέρους εκείνων που έχουν την οικονομική και πολιτική εξουσία ενάντια στο δημόσιο συμφέρον, προωθώντας τον προσωπικό πλουτισμό τους. Αυτό στηλίτευε και ο Ισοκράτης, όπως γνωρίζετε.

Θα ήθελα, ειλικρινά, να μου υποδείξετε πώς αυτή η μεγάλης κλίμακας κατάχρηση καιαυθάδεια συνδέεται με τα καθ’ ημάς, τη μικροκλίμακα του Δ.Σ.

Η πιο πάνω είναι μια πολύ συγκεκριμένη ερώτηση που κάνω προς εσάς. Και ελπίζω να έχω την πολύτιμη απάντησή σας.

Μια τόσο βαριά σε νοήματα παράθεση από τον Ισοκράτη πρέπει λογικά να παραπέμπει σε σημαντικά ζητήματα για τη λειτουργία του Δ.Σ. Αν απευθύνεται μόνο στην επιχειρηματολογία μου, μάλλον χάνει εντελώς το βάρος του νοήματός της, αν όχι και το ίδιο το νόημά της. Είμαι ένας στους εννέα.

Με τιμή

Μιχάλης Παπαδάκης